Παρανά

I

Πολιτεία της νότιας Βραζιλίας· στα Α βρέχεται από τον Ατλαντικό και συνορεύει με την Παραγουάη (με τον ποταμό Παρανά) και με την Αργεντινή στα

Δ, με τις ομόσπονδες βραζιλιανές Πολιτείες Σάο Πάουλο στα Β, Μάτο Γκρόσο στα ΝΔ και Σάντα Καταρίνα στα Ν. Έχει έκταση 199.324 τ. χλμ. Πρωτεύουσα είναι η Κουριτίμπα, στο υψίπεδο που βρίσκεται στη συμβολή σπουδαίων οδικών αρτηριών και σιδηροδρομικών γραμμών.

Προς τα Α εκτείνεται μια παράκτια λωρίδα, σχετικά στενή και οδοντωμένη, την οποία διαδέχεται το υψίπεδο που δεσπόζει σε αυτήν με τη Σέρα ντου Μαρ, μια ορεινή αλυσίδα που αντιπροσωπεύει τα ανυψωμένα άκρα των υψιπέδων του εσωτερικού, τα οποία κατεβαίνουν βαθμιαία προς τα Δ και διασχίζουν σημαντικό μέρος του εδάφους. Οι μεγαλύτεροι ποταμοί συμβάλλουν από αριστερά στον Pίο Παρανά, αφού διαμελίσουν το υψίπεδο σε μικρότερες ενότητες, που παίρνουν συχνά τη μορφή αληθινών ορεινών αλυσίδων, όπως η Σέρα ντα Απουκαράνα, μεταξύ Ρίο Παραναπανέμα και Pίο Ιβαΐ, οι Σέρας ντος Ντουράντος, ντου Κάντου και ντα Πιτάνγκα, μεταξύ Ιβαΐ και Ρίο Πικίρι, και η Σέρα ντας Αράρας μεταξύ Πικίρι και Ρίο Ιγκουασού.

Το κλίμα είναι θερμό και υγρό στην παράκτια λωρίδα και πιο ήπιο στο υψίπεδο, υποτροπικού τύπου, γιατί οι υψηλές θερμοκρασίες και ο υψηλός βροχομετρικός δείκτης μετριάζονται από τα υψόμετρα.

Η οικονομία βασίζεται στη γεωργία (βαμβάκι, ρύζι, μπανάνες, καλαμπόκι, στάρι, εσπεριδοειδή), στην κτηνοτροφία (βοοειδή, προβατοειδή και χοίροι) και στη βιομηχανία (ειδών διατροφής, χαρτοποιίας και ξυλείας). Κυριότερες πόλεις εκτός από την πρωτεύουσα, είναι η Πόντα Γκρόσα και η Λοντρίνα.

Τμήμα της πολιτείας Γαριβάλδη στην Κουριτίμπα, πρωτεύουσας της Πολιτείας Παρανά.

Φυτεία καφέ κοντά στην πόλη Μαρινγκάς της Πολιτείας Παρανά της Βραζιλίας.

II

Πόλη της Αργεντινής, χτισμένη στις όχθες του ομώνυμου ποταμού. Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το Μπουένος Άιρες. Η Π. έχει σημαντική τουριστική κίνηση. Υπάρχουν μνημεία αποικιακού ρυθμού που αξίζει να δει ο επισκέπτης, καθώς και αξιόλογοι ναοί, με σπουδαιότερο τον καθεδρικό.

III

(Paranά). Ποταμός της Νότιας Αμερικής, που εκβάλλει στον Pίο ντε λα Πλάτα (Ατλαντικό ωκεανό) και είναι ένας από τους μεγαλύτερους και σπουδαιότερους του Νέου Κόσμου. Σχηματίζεται στη νότια Βραζιλία από τη συμβολή των ποταμών Παραναΐμπα και Ρίο Γκράντε και κατέρχεται προς ΝΔ, σε μια κοιλάδα, ανάμεσα σε απόκρημνα τοιχώματα στην καρδιά του οροπεδίου δεχόμενος κατά τον ρου του τα νερά των ποταμών Τιετέ, Παραναπανέμα, Ιβαΐ, Pίo Βέρντε, Ρίο Πάρντο, Ιβινιέιμα και Αμαμπάι. Στο τμήμα αυτό ο ποταμός αποτελεί τη μεθόριο μεταξύ Μάτο Γκρόσο προς ΝΔ, Σάο Πάολο και Παρανά προς ΝΑ. Λίγο πιο κάτω από την Γκουαΐρα, όπου ο ρους του διακόπτεται από συχνούς καταρράκτες, οι οποίοι καθιστούν αδύνατη τη ναυσιπλοΐα, και μέχρι τη συμβολή του με τον Ιγκουάσου (1.310 χλμ.), γνωστό για τους μεγάλους και μικρούς καταρράκτες του κοντά στις εκβολές (Σάλτος ντου Ιγκουάσου), ο Π. αποτελεί τη μεθόριο μεταξύ Παραγουάης στα Δ και Βραζιλίας στα Α. Πιο κάτω από τη Φοζ ντου Ιγκουάσου στρέφεται με ένα τόξο προς ΝΔ και ύστερα προς τα Δ, ρέοντας στα σύνορα μεταξύ Αργεντινής προς τα Ν και Παραγουάης προς τα Β, ως το σημείο που δέχεται τον Ρίο Παραγουάη, τον μεγαλύτερο παραπόταμό του (2.200 χλμ.) και κατέρχεται προς ΝΔ σε αργεντινό έδαφος μεταξύ Τσάκο προς τα Δ και Εντρερίος (ή αργεντινή Μεσοποταμία) προς τα Α. Στο τμήμα αυτό περνά από τις πόλεις Ρεσιστένσια, Κοριέντες, Σάντα Φε, Παρανά και Ροσάριο (στην Αργεντινή) και δέχεται τον Ρίο Σαλάδο. Πιο κάτω από τη Σάντα Φε και την Παρανά, όπου σταματά η ναυσιπλοΐα ωκεανοπόρων πλοίων, αρχίζει το μεγάλο δέλτα του από πολυάριθμους βραχίονες, που χωρίζονται και στρέφονται ώστε να συμβάλουν πάλι, και τελικά χύνεται στον Ρίο ντε λα Πλάτα, λίγο βορειότερα του Μπουένος Άιρες. Από τις εκβολές του ως την Κοριέντες και τη Ρεσιστένσια ο ρους του είναι πλωτός για σκάφη μέτριας χωρητικότητας.

Το συνολικό μήκος του Π., συμπεριλαμβανομένου και του Ρίο ντε λα Πλάτα, είναι 4.700 χλμ.

Αεροφωτογραφία του ποταμού Παρανά στην Παραγουάη (NASA, www.earth.jsc.nasa.gov).

Ο ποταμός Παρανά σ’ ένα τμήμα του στα σύνορα μεταξύ Βραζιλίας και Παραγουάης. Ο ποταμός οροθετεί τα σύνορα των δύο χωρών σε μήκος 300 χλμ.

Ο καταρράκτης Σέτε Κέντας του ποταμού Παρανά.

Άποψη της μεγάλης γέφυρας, που συνδέει τις πόλεις της Αργεντινής Ροζάριο και Βικτόρια, περνώντας πάνω από τον ποταμό Παρανά (φωτ. ΑΠΕ).

Κοπάδια βοδιών στο βραζιλιανό τμήμα του ποταμού Παρανά, όπου εκτρέφεται μεγάλος αριθμός βοοειδών.